නැවතත් මුල් පිටුවට

තීරු ලිපි - සැණකෙළිය

ගරුඩ මුහුර්තය හොඳ ප්‍රබන්ධයක්  

2017-12-17

ගරුඬ මුහුර්තය රාජ්‍ය සම්මානයෙන් පුද ලැබීය. එය මෙතැනදී අදාළ නොවේ යැයි සෘජුව ප්‍රකාශ කළ හැකි නමුත් සාහිත්‍යයට සම්බන්ධ කාරණාවක් බැවින් එසේ නොවන්නේද නොවේ. රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මානය හිමිවීම ලේඛකයකුට ස්වකීය ලේඛක දිවියේ ඉහළම සම්මානය ලැබීම සේ සැලකෙන බැවින් සම්මාන ලද කෘතිය අවශේෂ සාහිත්‍ය කෘතීන් අතර ඉහළ අගයක් ගැනීම සාමාන්‍ය සංසිද්ධියක් සේ ගිනිය හැකිය. එබැවින් මෙහිදී සුවිශේෂ සැලකිල්ල හා අවධානය යොමුවන්නේ වෙනත් සාහිත්‍ය කෘතීන් අතරින් ඉහළ අගයකට ළඟා වීමට හැකියාවක්, නිර්මාණාත්මක අගයක් අපූර්වයක් "ගරුඬ මුහුර්තය" තුළ අඩංගු වූයේද යන්න පිළිබඳවය.

මිනිස් මොළයට සියුම් චිපයක් බද්ධ කරලා සුපිරි මිනිසකු හදන උත්සාහයක්   

2017-12-10

කෙනකුගේ මොළයට සියුම් චිපයක් (ජඩඪන) බද්ධ කිරීමෙන් මොළයේ ස්වාභාවික ක්‍රියාකාරිත්වය නතර කළ හැකිය යනුවෙන් දැක්වෙන්නේ නවතම විද්‍යා ප්‍රබන්ධයක එන කල්පිතයකැයි කෙනකුට හැඟෙන්නට පිළිවන. එහෙත් එවැනි උපකරණයක් නිපදවීම සම්බන්ධයෙන් දැනටද අත්හදාබැලීම් කර කරගෙන යන විශේෂඥ බ්‍රයන් ජොන්සන් කියන පරිදි වසර 15ක කාලය තුළ එය යථාර්ථයක් බවට පත් වනු ඇත. ඉදිරි කාලයේදී මෙම චිප් මිලදී ගන්නට පවා ජනතාවට හැකි වනු ඇතැයිද ඒ නිසාම එය ජංගම දුරකතන මෙන් පුළුල් භාවිතයට පත් වනු ඇතැයිද ජොන්සන් ප්‍රකාශ කරයි.

සක්වළ කෙළවර කොතැනද? ඔබට එහි යන්නට පුළුවනිද?  

2017-12-10

වත්මනෙහි විද්‍යාඥයන් විශ්වය සහ එහි උපතද පිටසක්වළ ගැනද තියුණු විමසුම් කරන්නට එහි තොරතුරු සොයාගන්නට පෙලඹෙද්දී බුදුන් වහන්සේ ඒ ගැන ඊටත් බොහෝ කලින් දේශනා කළ බව ඔබ නොදන්නවා වන්නටද පුළුවන.

වසර 4000ක් පැරැණි විවාහ ගිවිසුමක රහස් එළියට  

2017-12-10

අවුරුදු 4,000ක් පරැණි විවාහ ගිවිසුමක් තුර්කියෙන් හමු වී ඇති අතර වඳභාවය සම්බන්ධයෙන් මෙතෙක් දැන ගන්නට ලැබී ඇති පළමු වැනි සඳහනද ඊට ඇතුළත්ව තිබේ. අලුත විවාහ වන යුවළකට විවාහයෙන් වසර දෙකක් ඇතුළත දරුවකු නොලැබුණහොත් එම භාර්යාව වෙනුවට ආදේශිකාවක වශයෙන් වාල් කාන්තාවක යොදා ගැනීමට පුරුෂයාට අවසර ලැබෙන බව මැටි පුවරුවක සටහන් වී තිබෙන මෙම ගිවිසුමෙහි සඳහන්ව තිබේ. මෙම ගිවිසුම ලියැවී තිබෙන කීලාකාර අක්ෂර පැරැණිතම ලේඛන ක්‍රමයකට අයත් යැයි සැලැකේ. පළමු වැනි පිරිමි ළමයා බිහි වුණායින් පසු එම වාල් කාන්තාව නිදහස් කළ යුතු බවට කොන්දේසියක්ද ගිවිසුමට ඇතුළත්ය.

දෙවියන් ඇවිදින් පෙනී සිටිනවා යන්නේ කොහිදැයි සිත විමසනවා  

2017-12-10

කර්ම විපාකය අනුව සිදුවන මරණයකදී කාටවත් එයට සම්බන්ධ වෙන්න බැහැ. එය පමා කිරීමටවත් ඉක්මන් කිරීමටවත් නැවැත්වීමටවත් පිටස්තර අයට බැහැ. ඒත් ඇතැම් භූත කොට්ඨාස යම් යම් අයගේ ශරීරවලට ඇතුළු වී ඒ අයව සිය දිවි නසා ගැනීම් වැනි දේවලට පවා පොලඹවන්න පුළුවන්.

සිදු කළේ බාරයක් මැවුණේ බෝසත් රුවක් කුෂ්ඨරාජගල පිළිබඳ අබිරහස මෙන්න  

2017-12-10

දකුණු පළාතේ ගාල්ල හා මාතර නගර දෙක අතර පිහිටා ඇති ඉතා පැරැණි වරායක් ලෙසින් වැලිගම හඳුන්වා දිය යුතුව ඇත. කඩයිම් පොත්වල වැලිගම දහස්ගම් යැයි සඳහන් වී ඇත. කෝට්ටේ යුගයේ ලියැවුණු සන්දේශ රැසකම වැලිගම පිළිබඳව සඳහන් කර තිබේ. මහපාර අසල ඇති ස්වාභාවික ගල් පර්වතයක උන්නත රූපයක් ලෙසින් (ගලෙන් වෙන් නොකර පිහිටි ගලෙහිම) නෙළා ඇති මෙම මූර්තිය පුරාවිද්‍යාඥයන් අතර ඉමහත් ආන්දෝලනයක් ඇති කළ එකකි.

සුනිල දියවර සිඳී වසරකි  

2017-12-10

'ගමට කලින් හිරු මුළුතැන් ගෙට වඩනා
ඒ හිරු එළියේ නැණ මල් පොඩි පිපුණා
ඒ මල් සුවඳේ අද ලොව්තුරු සුව විඳිනා
කලාවැවේ නිල් දියවර අපෙ අම්මා'

ඩේටා තියෙනවානම් ඕන කෙනකුට කවියෙක් වෙන්න පුළුවන්  

2017-12-10

01. රටේ කියවන ජනතාවට ඔබ ආගන්තුකයෙක් නෙවෙයි. විශේෂයෙන් කාව්‍ය ක්ෂේත්‍රයේදී... මෙයින් බාහිරව ඔබ ඔබව දකින්නෙ කොයි ආකාරයටද?
ඉතාමත් සාමාන්‍ය තරුණයෙක්. අපූරු යමක් නිර්මාණය කරන්න උත්සාහ කරන... එහෙමත් නැත්නම් දැනටමත් නිර්මාණය වී ඇති යමක් තුළින් අපූරුම ලෝකයකට යන්න උත්සාහ කරන මේ මොහොතේ ලාංකේය පොළොවේ ජීවත් වෙන සාමාන්‍ය තරුණයෙක්.
02. භාෂාව තමයි අපිට තියෙන ප්‍රබලම මාධ්‍යය. ඒකෙදි කවියට තියෙනවා එයටම සුවිශේෂී වූ අනන්‍යතාවක්. මිනිස් සන්තානය අවුළුවන්න පූළුවන් වැඩි හැකියාව තියෙන්නෙ කවියට කියලා මම කීවොත් ඔබ එකඟද?

හුදෙකලාව තිබුණු කැරිබියන් දූපතකින් ක්‍රිස්තු පූර්ව යුගයට අයත් දුර්ලභ සිතුවම් රැසක් මතුවෙයි  

2017-12-03

ඉතා දුරස්ථව පිහිටි කැරිබියානු දූපතක මින් අවුරුදු 800කට පමණ පෙර විසූ ජනතාවක් විසින් අඳින ලද චිත්‍ර සමූහයක් එම දූපතේ ගන අඳුරෙන් පිරී ගිය ගල් ගුහා තුළ තිබී මෑතදී සොයා ගන්නට පර්යේෂකයන් පිරිසකට හැකිවී තිබේ. ගල් ගුහාවල බිත්ති මත අඳින ලද චිත්‍ර දහස් ගණනක් තමන්ට හමුවිණැයි පර්යේෂකයෝ කියති. මෙම චිත්‍රවල හැඩතල අනුව පෙනී යන්නේ ඒවා ඇන්ද පුද්ගලයන්, මනසෙහි කිසියම් ව්‍යාකූලතාවක් ඇති කරන මත්ද්‍රව්‍යයක් භාවිත කර ඇති බව යැයිද මෙම පර්යේෂකයෝ කියති. මෙම චිත්‍රවලින් පිළිබිඹුවන මිනිස් රූප කෙමෙන් ශාක බවට හෝ සතුන් බවට වෙනස් වේගෙන යන ආකාරයක් දැක්වෙන හෙයින්, අමතකව ගිය අතීත සංස්කෘතියක් පිළිබඳ යම් දෘෂ්ටියක් විශේෂඥයන් තුළ එයින් ජනිත වනු ඇතැයිද පර්යේෂකයෝ සඳහන් කරති. මෙහි ඇතැම් චිත්‍රවලට ප්‍රස්තුත වී ඇත්තේ වර්ගයා බෝ කිරීමට මිනිසාට ඇති ශක්තිය හෙවත් සරුබව හා උප්පත්තිය යැයිද විශේෂඥයෝ විශ්වාස කරති.

සසර සැරි සැරූ කාලය ඉතා දිගුය... එහි කෙළවරක් දැකිය නොහැකිය  

2017-12-03

බුදු හාමුදුරුවන්ට පෙර අතීත කාලවල සිටි යෝගීන්, ජීවිත බොහෝ ගණනක පොදු අනන්‍යතාව දැක ඇති බව හා ඔවුන් එය වැරැදි අර්ථවිවරණයන්ට භාජන කිරීම නිසා විවිධ දෘෂ්ටීන් ඇති වූ බවද උන්වහන්සේ දීඝ නිකායයේ බ්‍රහ්මජාල සූත්‍රයෙහි ඉතා සරල ලෙසින් දේශනා කර ඇත. අප කාගේ වුවත් ගණන් කළ නොහැකි අතීත ජීවිත සංඛ්‍යාවක් පැවැති බව හා ඒවා සැමෙකටම පොදු වූ පුද්ගල අනන්‍යතාවක් ඇති බවද බුදු හාමුදුරුවන් දේශනා කර ඇත. 'මහණෙනි, ඔබ සැම කෙනකුන්ම සසර සැරිසැරූ කාලය ඉතා දිගය. මුල කෙළවර දැක්ක නොහැකිය. උපමාවකින් එහි දීර්ඝත්වය පැහැදිලි කළ හැක්කේ මෙසේය. එක් කෙනකු අතීත ජීවිතවලදී එක එක ජාතියක මවගෙන් බිවූ තනකිරි ප්‍රමාණය එකතු වූවානම් මුහුදේ ජලයට වඩා වැඩිවෙයි. මහණෙනි, තමන්ගේ අතීත ජාති සිහිපත් කළ හැකි වන සේ පුබ්බේනිවාසානුස්සති ඤාණය ලබාගත් ශ්‍රාවකයන් සතර නමක්, වෙනත් සියලු කටයුතු නවතා දමා ඉතා වේගයෙන් පෙර ජාතීන් සිහිපත් කරන්නාහු, එක දිනයකට එක කල්පයක ජීවිත සිහිපත් කොට අවසන් කළහොත් මේ ලෙසින් අවුරුදු සියයක් ගත කිරීමට උන්වහන්සේට හැකි වුවහොත් උන්වහන්සේගේ කාලය අවසන් වන්නේ මුල නොදැකමය. සංයුත්ත නිකායයේ අනමතග්ග සංයුත්තයේ හමුවන මේ දේශනා දෙකින් එක සත්ත්වයකු හෝ උපාදානස්ඛන්ධ සංයුතියක් අනන්‍යතාව ඇතිවම කෙතරම් ජීවිත ගණනක් ගතකර ඇද්දැයි වටහා ගත හැකිය.

මව්බිම දැන්

තවදුරටත්

අද මව්‍බිමෙන්

තවදුරටත්

අද පුවත්පත

අද කාටූනය

mawbima Cartoon